Tiểu đường và cao huyết áp là hai loại bệnh không chỉ thường gặp ở người lớn tuổi mà còn xuất hiện ngày càng nhiều hơn ở người trẻ. Tiểu đường và cao huyết áp là những bệnh lý ảnh hưởng toàn thân, đe dọa sức khỏe mọi người, nhưng lại thường bị bỏ quên. Không những thế, hai bệnh này thường gây tổn thương âm thầm trên mắt, thậm chí dẫn đến mù lòa nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Đái tháo đường (ĐTĐ)

Bệnh ĐTĐ liên quan đến sự cố insulin – hormon kích thích tế bào của cơ thể hấp thu nguồn năng lượng glucose trong máu. Hiện nay chưa rõ nguyên nhân chính xác gây ra bệnh này. Tuy nhiên, người ta ghi nhận có yếu tố di truyền hoặc gia đình (tức là khi gia đình có người bị ĐTĐ thì những người còn lại có nguy cơ dễ bị bệnh hơn). Yếu tố xã hội cũng góp phần gây ra bệnh tiểu đường như mập phì, cách ăn uống, lối sống, ít hoạt động thể lực...

Có hai dạng:

- ĐTĐ loại 1 (phụ thuộc insulin): chiếm 10%, thường gặp ở người trẻ, có triệu chứng ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, gầy đi nhanh chóng;

- ĐTĐ loại 2 (không phụ thuộc insulin): chiếm 90%, xuất hiện ở người trên 30 tuổi, béo phì, ít triệu chứng, diễn tiến âm thầm.

Biến chứng:

Đái tháo đường có thể gây ra những biến chứng ở mắt

Bệnh ĐTĐ có thể dẫn đến tổn thương thần kinh, bệnh tim và thận. Nhưng có một điều ít ai chú ý đến là căn bệnh này có thể gây ra những biến chứng ở mắt, mà nó là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa ở các nước phát triển hiện nay. Vì là bệnh liên quan đến các mạch máu nhỏ, ĐTĐ dễ gây nhiều tổn thương trên mắt, đặc biệt là võng mạc (màng thần kinh ở đáy mắt) qua nhiều giai đoạn từ những tổn thương rất nhỏ như vi phình mạch, nốt xuất huyết... đến những tổn thương nặng nề hơn như gây chảy máu trong mắt dẫn đến co kéo, bong võng mạc và mù lòa.

Ngoài ra, ĐTĐ còn có thể gây những biến chứng trên mạch máu võng mạc như tắc tĩnh mạch trung tâm võng mạc, tắc động mạch võng mạc, tổn thương vùng hoàng điểm. Những biến chứng này càng làm cho tình trạng mắt nặng nề hơn, có thể dẫn tới tân mạch và glaucoma. Ở những giai đoạn sớm, tổn thương nhỏ trên mắt, laser có thể giúp ích và ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng hơn. Trong những tổn thương nặng hơn, điều trị hiệu quả sẽ không cao và bệnh có thể tiếp tục tiến triển không ngăn ngừa được.

Vì vậy, kiểm tra mắt định kỳ là tối cần thiết đối với bệnh nhân ĐTĐ, dù cho người bệnh có thể không thấy bất kỳ triệu chứng gì bất thường ở mắt. Kiểm tra mắt có chụp huỳnh quang mạch máu võng mạc giúp phát hiện các giai đoạn bệnh tiểu đường trên mắt, từ đó có được hướng điều trị và theo dõi phù hợp.

Cao huyết áp

Huyết áp là áp lực của dòng máu tác động lên thành động mạch. Huyết áp tâm thu là áp lực động mạch đo được khi tim co. Huyết áp tâm trương là áp lực máu đo được khi tim giãn. Bệnh nhân được xem là tăng huyết áp khi huyết áp tâm thu lớn hơn 140 mmHg, và/hoặc huyết áp tâm trương lớn hơn 90 mmHg.

Bệnh tăng huyết áp đang là mối đe dọa rất lớn đối với sức khỏe của mọi người và là nguyên nhân gây tàn phế, tử vong hàng đầu đối với những người lớn tuổi. Nguyên nhân của bệnh khá phức tạp và đang còn tiếp tục được nghiên cứu song có thể xác định được một số nguy cơ liên quan và ảnh hưởng trực tiếp đến bệnh này là: tuổi tác, chế độ ăn nhiều muối (natri chlorur), hút thuốc lá, uống rượu bia, béo phì, căng thẳng thần kinh, stress, di truyền...

Có hai loại tăng huyết áp:

- Thứ phát: thường gặp ở bệnh nhân trẻ, chiếm khoảng 10%, do bị thận, nội tiết hoặc dùng thuốc;

- Nguyên phát: chiếm từ 90 – 95%, thường gặp ở người lớn tuổi. Nếu không điều trị sẽ có nhiều biến chứng ở cơ quan khác như tim, não, thận, mạch máu...

Biến chứng:

Cao huyết áp có thể gây tổn thương trên những mạch máu nhỏ ở võng mạc cũng tương tự như những dấu hiệu do ĐTĐ, và đôi khi cũng cần điều trị bằng laser. Ngoài ra, cao huyết áp cũng có khả năng gây nghẽn tắc những mạch máu ở mắt, cũng như ở não, tim hay cơ quan khác. Vì vậy kiểm tra mắt sẽ giúp bác sĩ tổng quát chuyên về cao huyết áp theo dõi được mức độ nâng cao của huyết áp và có biện pháp phòng ngừa, điều trị.